سمپاشی کنه

کنها در بین چمن‌های بلند و مناطق پر درخت زندگی می‌کنند. مشاهده‌ی آن‌ها هنگامی که روی بدن فرد در حال مکیدن خون هستند آسان‌تر است. کنه‌ها به درون پوست نفوذ می‌کنند، نیش می‌زنند، خون تغذیه می‌کنند و سپس آن را رها می‌کنند.

دهان کنه در زیر پوست، و قسمت عقب بدن در بیرون قرار می‌گیرد. معمولا هنگامی که آن‌ها پر از خون هستند، به رنگ آبی-خاکستری دیده می‌شوند. در این حالت به آن‌ها کنه ُپرخورده گفته می‌شود.

به طور کلی کنه‌ها به دو دسته تقسیم می‌شوند:
۱. کنه‌های سخت

۲. کنه‌های نرم

کنه‌های سخت: دارای پوشش پشتی سخت هستند. آن‌ها در قسمت پشت بدن خود سرکاذب دارند. تفاوت آن‌ها با کنه‌های نرم در قسمت جنس پوشش پشتی آن‌ها است.

کنه‌های سخت در هوای سرد مقاومت خوبی از خود نشان می‌دهند و می‌توانند سرمای هوا را تحمل کنند، ولی تخم آن‌ها مقاومت کمتری در هوای سرد دارند. اما در هوای بهار و تابستان بیشترین میزان فعالیت رشد، تکثیر کنه‌ها مشاهده می‌شود. کنه‌ها در محیط‌های بسیار خشک سریع از بین می‌روند، اما در محیط‌های مرطوب به راحتی زندگی می‌کنند.

تغذیه کنه‌ها از موجودات دیگر است و روی موجودات میزبان می‌نشینند و با فرو کردن قسمت دندار خود (هیپوستوم) در روی سط بدن فرد میزبان ایجاد شکافی روی پوست میزبان می‌کند و خون میزبان را می‌مکند. این عمل چند روز طول می‌کشد.

کنه کبوتری یا همان کنه آرگاس (Argas reflexus) یکی از انواع گونه‌های کنه نرم می‌باشد که انگل اصلی پرندگان به ویژه کبوتر‌ها (کبوتر چاهی) و سایر پرندگان به حساب می‌آید. امروزه با توجه به گسترش ساخت و ساز‌ها در شهر‌ها و عدم رعایت اصول بهسازی حین ساخت، وجود درز‌های انقطاع در بین ساختمان‌ها یا از طرفی لانه گذاری کبوتران در این منافذ سبب شده که این کنه‌ها از طریق لانه کبوتر‌ها (عمدتا توسط سقف‌های کاذب) وارد منازل آپارتمانی شهروندان شود، که این خود امروزه باعث بوجود آمدن آلودگی و به خطر افتادن سلامت برخی از شهروندان شده است.

در واقع گزش حشره کنه آرگاس روی پوست واکنش‌های آلرژیکی و خطرات شوک آنافیلاکتیک یا آنافیلاکسی در بدن انسان می‌شود که اگر درمان فوری صورت نگیرد حتی می‌تواند باعث خفگی و مرگ افراد شود و همچنین گزش این کنه می‌تواند برخی از پاتوژن‌ها را نیز به بدن انسان انتقال دهد. کنه ارگاس می‌تواند ضمن خونخواری از میزبان (کبوتر‌ها و انسان ها) یکسری از بیماری‌ها مانند بولیا و تب راجعه و اسهال خونی و … را به انسان منتقل کند.

گزش کنه کبوتر اغلب دردناک و ایجاد عوارضی به شکل ورم موضعی و التهاب و حتی زخم‌هایی در محل گزش پوست می‌کند که ناشی از قطعات دهانی قوی و سخت و بزاق سمی و میکروبی ناشی از آن می‌باشد.

به همین خاطر مبارزه دقیق و اصولی با کنه کبوتری از اهمیت بالایی در زندگی‌های شهری برخوردار است.

کنه ارگاس (کنه کبوتری):

اندازه طول کنه ارگاس در حدود ۴ الی ۶ میلیمتر می‌باشد.

دهان به صورت جناحی در حاشیه جبهه بدن کشیده شده است. مشاهده سر از قسمت فوقانی امکان پذیر نیست، سر در امتداد بدن قرار دارد و ناحیه شکمی از یک صفحه سخت و ضخیم تشکیل شده است. پوست این حشره به نظر چروک و چرمی به نظر می‌آید.

زندگی و تولید مثل کنه

کنه‌ها انگل‌هایی هستند که از خون سایر جانوران تغذیه می‌کنند. زندگیشان را به صورت تخم شروع می‌کنند که در تابستان به صورت لارو از تخم خارج و به نوک علف‌ها و دیگر گیاهان کوتاه می‌خزند. آن‌ها منتظر می‌مانند تا جانور خونگرم بعدی برسد. سپس، روی آن محکم می‌چسبند، به درون پوست نفوذ و شروع به مکیدن خون می‌کنند. زمانی که حریصانه بلعیدند تا به ده برابر اندازه‌ی عادی خود رسیدند، از میزبان جدا می‌شوند.

پاییز و زمستان را استراحت می‌کنند و در بهار به صورت شفیره دگردیسی پیدا می‌کنند و دوباره برای یک غذای خونگرم منتظر می‌مانند. این بار وقتی غذا می‌خورند، می‌افتند و بالغ می‌شوند و در زیر بوته‌های کوتاه برای میزبانی بزرگ، اغلب آهو، گوزن شمالی یا انسان منتظر می‌مانند. مادامی که روی بدن جانور میزبان هستند، کنه‌های نر و ماده یکدیگر را پیدا و جفت گیری می‌کنند. کنه نر به زودی می‌میرد، در حالی که ماده، مملو از تخم‌های بارورشده، زمستان را می‌گذارند و در بهار آینده تخم گذاری می‌کند.

کنه‌های سخت در ۱ نوبت مکیدن خون فرد میزبان، حدود ۱۸ هزار تخم می‌گذارد و بعد می‌میرد. اما کنه‌های نرم بعد از هر نوبت خونخواری تعداد کمی تخم می‌گذارد. کنه‌ها بیشتر در پارک ها، علفزارها، طبیعت و گیاهان پیدا می‌شود. پس بهتر است در این مکان‌ها کمتر به علف‌ها و برگ درختان چمن‌ها دست بزنیم و یا تماس پوستی داشته باشیم تا از گزش این موجودات در امان باشیم.
عامل حساسیت عده‌ای به گوشت قرمز شناسایی شد

کنه‌ها می‌توانند عامل بیماری‌های خطرناکی مانند بیماری لایم (لیم)، تب کنگو، تب دانه دار کوه‌های راکی، ویروس پواسان و سندرم آلفا گال (حساسیت گوشت قرمز) باشند.

اگر متوجه خزیدن کنه روی بدنتان شدید و یا به بدنتان چسبیده بود برای پیشگیری از هر نوع بیماری عفونی سریعا آن را از بین ببرید.

برای از بین بردن کنه به این صورت عمل کنید که نوک موچین را با را الکل ضدعفونی کنید و کنه را با آن به بیرون بکشید. دقت کنید هرگز کنه را با موچین له کنید، زیرا سبب شود که محتویات شکم کنه درون زخم بریزد و احتمال عفونت را افزایش دهد. کنه را یک دفعه نکشید، پیچ ندهید و نچرخانید، چون ممکن است سبب جدا شدن سر از بدنش شود. بسیار مهم است که مطمئن شوید تمام بدن کنه، از جمله قسمت دهان آن که زیر پوست تان قرارگرفته، بیرون کشیده شود.

اگر کشیدن کنه به بیرون سخت بود برای اینکه کنه خود را رها کند می‌توانید پنبه را آغشته به الکل، وازلین یا پارافین کنید و برای چند دقیقه روی بدن کنه قرار دهید.

بعد از بیرون کشیدن کنه، جای آن را با آب و صابون تمیز کنید. همچنین می‌توانید از مقداری پماد آنتی بیوتیک استفاده کنید؛ و پس از جدا شدن کنه تا ۳-۴ روز بعد محل گزیدگی را با مواد ضد عفونی کننده ضدعفونی کنید.
اگر کنه زنده بود و آن را بیرون کشیدید آن را در یک ظرف دردار کوچک قرار بدهید و یک گلوله پنبه مرطوب کنارش قرار بدهید تا کنه زنده بماند. سپس آن را داخل یخچال قرار بدهید و اگر لازم بود حتما آن را برای انجام آزمایشات به پزشک نشان بدهید.

چگونه می‌توانید از نیش کنه دوری کنید؟

با رعایت راهنمایی‌های زیر زمانی که در مناطق محل زندگی کنه‌ها هستید، می‌توانید از خود و خانواده خود در مقابل نیش کنه و سایر حشرات محافظت کنید:

• هنگام پیاده روی در چمن‌های بلند یا جنگل، در حد امکان در مسیر‌های پاکسازی شده راه بروید.

• لباس با رنگ روشن بپوشید، لباس بالاتنه را در شلوار و شلوار را در پوتین یا جوراب خود قرار دهید.

• به لباس و همه قسمت‌های برهنه پوست خود اسپری دفع کننده حشرات بزنید.

• به بدن خود پماد و کرم‌های دفع حشرات بزنید.

• هنگام ترک محلی که احتمال می‌دهید کنه داشته باشد، لباس و پوست سر خود را بررسی کنید. روی پوست خود را چک کنید. از کسی بخواهید که برای چک کردن بچه‌ها به شما کمک کند.

• حیوانات خانگی خود را که به مکان‌های پر از علف‌های بلند و پردرخت می‌روند، مرتبا چک کنید.

علائم بیماری‌های ناشی از کنه چیست؟

• اگر بعد از گذشت روز‌ها و هفته‌های پس از گزیدگی کنه، علائم زیر را مشاهده کردید، حتما به پزشک مراجعه کنید و زمان و مکان گزیدگی با کنه را به او گزارش دهید.

• علائم عمومی مانند تب، سردرد، درد عضله یا مفصل، کوفتگی یا ضعف عضلات صورت، جوش.

• حساسیت پوستی به ویژه اگر به بزرگی یک لکه باشد، خواه در محل گزیدگی یا غیر آن.

• در موارد نادر، ممکن است فلج رخ دهد. فلج معمولا از پا شروع می‌شود و به بالاتنه، بازو‌ها و سر گسترش می‌یابد.

• فلج معمولا چند ساعت تا یک یا دو روز پس از گزیدگی شروع می‌شود.